Дзе жыў і працаваў беларускі Тэсла? Мястэчка Наднёман
Гэта маёнтак Якуба Наркевіча-Ёдкі, якого па праву можна лічыць беларускім Тэслай. “Электрычны чалавек” – так называлі яго французы.
Знаходзіцца маёнтак непадалёк ад месца, дзе зліваюцца рэчкі Уса і Лоша і даюць пачатак Нёману. Першапачаткова месца нызывалася Малыскаўшчына. І валодалі ім Радзівілы. Але з 1820-х гадоў пачаўся распродаж радзівілаўскіх земляў. І ў 1823 годзе шанец набыць недарагі маёнтак выкарыстаў прадстаўнік шляхецкага роду Ануфрый Наркевіч-Ёдка, дзед будучуга вучонага.
Радзівілы пабудавалі тут вялікі бровар(пивоварню). Напэўна самы вялікі у ВКЛ. Калі Ануфрый Наркевіч-Ёдка набыў маёнтак, бровар працаваў ужо толькі на траціну сваіх магутнасцяў. Таму дзед будучага вучонага вырашае перабудаваць яго ў палац. Рамонт і перабудоўка вяліся дзесяць год. Справу Ануфрыя Наркевіча-Ёдкі працягнуў яго сын Атон, пры якім палац і быў завершаны. Менавіта Атон змяніў назву з Малыскаўшчына на Наднёман.
Сам Якуб Наркевіч-Ёдка паселіцца тут у 1870 годзе. І амаль усе яго даследаванні і адкрыцці ў навуцы будуць звязаны з гэтым месцам. Ён ператворыць палац ў суцэльную лабараторыю. У квадратнай вежы будзе абсталявана метэарыялагічная станцыя, а ў падвальным памяшканні - электраграфічная. Таксама тут былі хімічная, і астранамічная лабараторыі. На базе гэтых лабараторый Якуб займаўся вывучэннем з’яў атмасфернай электрычнасці.
У 1905 годзе падчас чарговай паездкі па Еўропе Якуб памёр у Вене. Пасля яго смерці абсталяванне з лабараторый была вывезена ў Менск і Пецярбург. Маёнтак паступова прыходзіў у заняпад. Да 39-га года тут быў санаторый.
Падчас другой сусветнай палац згарэў дашчэнту. А тое, што не зрабіла полымя, дарабіў час. Да нашых дзён захаваліся толькі адны сцены. А ў 95 рухнула квадратная вежа, у якой раней знаходзілася метэастанцыя, а Якуб праводзіў свае вопыты з электрычнасцю.
Толькі ў 2015 годзе ў маёнтку пачаліся актыўныя кансервацыйныя і рэстаўрацыйныя работы.
Я застаў маёнтак вось ў такім стане.
_____________________________________________________________________________________
Якуб Наркевіч-Ёдка (1848-1905) - беларускі фізік, медык, біёлаг. Доктар мэдыцыны (1893), прафэсар (1900), чалец-карэспандэнт Расейскага геаграфічнага таварыства (1889), які быў вядомы ўсёй еўрапейскай навуковай супольнасьці.
Я ў Facebook –
Я ў Instagram –
Я ў VK -
9 views
129
26
3 months ago 00:03:29 3
Я жыў
4 months ago 00:00:13 4
ДаньДзё ЗАСТАВЛЯЕТ Вас СМОТРЕТЬ ПОНЕЙ КРИЧА и УГРОЖАЯ НОЖИЧКОМ | млп мемы приколы сурс short #shorts
4 months ago 00:03:17 1
ДРОЗДЫ - БУДЗЕ ДОБРА (ПРЕМЬЕРА 2021)
5 months ago 00:03:28 1
Андрей Усанов - Сонца сэрца майго
5 months ago 00:03:28 1
Андрэй УСАНАЎ - СОНЦА СЭРЦА МАЙГО - БЕЛАРУСЬ!
6 months ago 00:17:31 1
Як жыў Мінск да таго, як стаў сталіцай: тэлефоны, гатэль «Еўропа», конка, гарэлка і першы футбол
8 months ago 00:05:47 1
❗Катастрафічная непагадзь у Беларусі: гэта толькі пачатак / Навіны дня
9 months ago 00:03:21 1
“Мясцовы час“ - Я жыў (1991)
9 months ago 00:16:46 1
Бандароўна - паэма / Янка Купала / Аўдыякніга
10 months ago 00:53:20 1
ГОСЦІ незвычайнага прытулку рэж. Андрэй Куціла, Беларусь 2015 г. дакументальныя фільмы, Белсат DOC
11 months ago 01:55:11 1
ЦЭСЛЕР – пра жыццё на Кіпры, культавых людзей, дух Мінска і антысемітызм | ТОК
1 year ago 00:20:06 1
ФАТОГРАФ З ПЛОШЧЫ ПЕРАМЕНАЎ, рэж. Максім Швед, Беларусь – Украіна, 2023 г.
1 year ago 00:38:56 1
МЕНСКАЯ МІСТЭРЫЯ ЛІ ГАРВІ ОСВАЛЬДА, рэж. Віталь Неруш, Беларусь, 2016 r. | Документальные фильмы
1 year ago 00:44:37 1
Вязынка Купалы #1 - (ня)родная вёска народнага паэта (добры гук)
1 year ago 00:09:06 1
Продкі Лукашэнкі: хто яны і адкуль родам насамрэч
1 year ago 00:44:37 6
Вязынка Купалы 1 - (ня)родная вёска народнага паэта
1 year ago 00:02:48 1
Рома едзе! - Аляска []
2 years ago 00:09:54 1
Шляхціц Завальня Жабер-трава | Ян Баршчэўскі на Ютуб. Карані і вытокі – Добры канал
2 years ago 00:04:19 9
Дзе жыў і працаваў беларускі Тэсла? Мястэчка Наднёман
2 years ago 00:16:09 1
Дудзінскі паспрачаўся з Танковічам наконт вайны | Дудинский поспорил с Танковичем насчет войны
3 years ago 00:06:04 16
Невядомыя хоббі вядомых беларусаў: Купала і Колас, Пятрусь Броўка і Стэфанія Станюта
3 years ago 00:26:47 9
Доўгія, доўгія вакацыі (Les grandes Grandes Vacances) па-беларуску – 04 Таямніца
3 years ago 00:02:04 1
Апошняя публічная прамова Васіля Быкава | Последняя публичная речь Василия Быкова
3 years ago 00:02:59 3
Данчык и Леонид Борткевич Песьня аб Радзіме (Я не ганю землі чужыя)