Коҥга пайрем (марла)

Коллекция мультимедиа. Марийские праздники, обряды, устное народное творчество. 12 февральыште марий-влак Коҥга пайремым эртарат. Тиде тошто пайрем таче кече марте аралалт кодын. Кужэҥер, Шернур, У Торъял районлаште, а пытартыш ийлаште моло кундемыште, кугу олалаште илыше марий-влакат эртараш тӱҥалыныт. Коҥга ожно ешын, суртын шнуй аралтышлан шотлалтын, тушто тул идалык мучко йӱлен шинчен. А тиде тулжылан шолгымым еҥ-влак мӧҥгышкышт кумалтыш гыч конденыт. Тыгодым иктат шке коҥгаж гыч тулым але йӱлышӧ шӱйым пошкудыжлан, йодшо вес еҥлан пуэн огыл. Пуэн колтет гын, сурт, еш, вольык, кинде пиал йомеш манын шоненыт. Шочын вочшо азам коҥга ончык пыштен пелештеныт: «Коҥга ава, тиде шочын вочшо аза ӱмбач чыла черым поктен колто, шинча вочмо деч, еҥ кӧраныме дечат аралтышым ыштен шого». Тыге чылажат (осал, чер, шинчавочмыжат) тӱньык гоч лектын кая манын ӱшаненыт. Пайрем але еш кумалтышым эртарыме годым марий-влак пайрем кочкышым коҥга тулыш пыштеныт да пелештеныт: «Тулава, тулводыж, пӱсӧ йылмет ден кужу шикшет ден, тиде пӧлек дене пырля йодмынам юмо деке намиен шукто (могай юмылан кумалме, тудым ойлат). Да тулыш кум гана пурам чӱчыктеныт. Коҥга пайрем кечын яллаште пазарым эртареныт, икте-весе деке унала коштыныт. Пайрем веселан, муро-куштымаш дене эртен.