20 lutego 1530 odbyła się koronacja Zygmunta Augusta na króla Polski
Koronacja Zygmunta II Augusta na króla Polski
20 lutego 1530 r. arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Łaski koronował Zygmunta II vivente rege w katedrze wawelskiej na króla Polski. Tego dnia, w zapusty, do Krakowa zjechało wielu możnowładców – Marcin Bielski w Kronice polskiej odnotowuje obecność 9 biskupów, 14 wojewodów, 18 kasztelanów, 2 sufraganów, 6 opatów, posłów „od wszystkich województw i od wiela miast” i wielu przedstawicieli szlachty. Z imienia wymienia księcia pruskiego Albrechta, jego brata Wilhelma i arcybiskupa gnieźnieńskiego, prymasa Polski Jana Łaskiego, który ukoronował Zygmunta II Augusta na króla Polski.
Dla dziesięcioletniego królewicza zrobiono mały mieczyk i uszyto specjalne szaty koronacyjne: dalmatykę z czerwonego aksamitu, spodnie, pończochy, rękawice i karmazynowe trzewiki. Tylko buty dotrwały do naszych czasów i znajdują się obecnie na Wawelu.
Nazajutrz nowy król odebrał przysięgę od mieszczan na rynku krakowskim, a Zygmunt I wydał akt poręki, zapewniający wolność elekcji pomimo wyboru następcy za swojego życia i zapewnił, że młody król po dojściu do pełnoletności złoży przysięgę na przywileje i wolności. Radosny nastrój mieszczan na rynku krakowskim zmącił głos sowy latającej nad głowami zgromadzonych, co wzięto za zły znak.
Pomysł elekcji vivente rege (czyli wyboru króla za życia poprzednika) narodził się w głowie Bony. Celem królowej było umocnienie władzy monarszej i zniesienie wolnej elekcji. Już wcześniej, po śmierci książąt mazowieckich, Stanisława i Janusza, próbowała (bez powodzenia) osadzić syna na tronie mazowieckim, a także prowadziła długotrwałą grę polityczną z możnowładcami litewskimi, w wyniku której w 1522 roku rada litewska uznała Zygmunta Augusta wielkim księciem na wypadek śmierci ojca.
18 października 1529 roku po pozyskaniu przez Bonę tych polityków litewskich, którzy bronili odrębności państwowej Wielkiego Księstwa, nastąpiło uroczyste wyniesienie młodego królewicza na tron litewski.
Wydarzenia na Litwie ułatwiły przeprowadzenie bezprecedensowej w ówczesnych ramach prawno-ustrojowych elekcji w Koronie. 18 grudnia 1529 roku na wniosek podkanclerza koronnego i biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego na sejmie piotrkowskim Zygmunt August został jednomyślnie obrany i ogłoszony królem. Zygmunt Stary pisał do Bony: „Senatorowie, a następnie posłowie ziemscy poprosili nas, byśmy z powodu niepewności spraw ludzkich, pozwolili wynieść go także na tron polski”.
Ponieważ elekcja odbyła się bez zapowiedzi, ogół szlachty nie mógł wziąć w niej udziału, a wątpliwości względem prawomocności wyboru zgłoszone post factum przez prymasa Jana Łaskiego zostały zignorowane.
Dla Tomickiego ważną kwestią pozostawała sprawa wychowania młodego królewicza, już w 1529 roku dał wyraz swoim niepokojom związanym z wyborem na wychowawcę Zygmunta – Jana Sylwiusa Amatusa, zwanego Sicilusem, niecieszącego się dobrą opinią ze względu na zarzuty, iż prowadzi niemoralne życie, schorowanego i wiekowego doktora prawa. Tomicki bezskutecznie zabiegał o zmianę preceptora. Obawy Tomickiego podzielał uczący Zygmunta Augusta języka niemieckiego Fabian Wojanowski, a także kanclerz Bony Lodovico Alifio i biskup płocki Andrzej Krzycki.
6 stycznia 1530 roku w święto Trzech Króli delegacja biskupów i dostojników państwowych, na czele której stał Krzycki, udała się do królewicza Zygmunta z zawiadomieniem o wyborze na króla Polski. Podczas tej uroczystości, w obecności ojca i matki Zygmunta Augusta, biskup wygłosił mowę, w której podkreślił rolę rodziców jako najlepszych wzorców w wychowaniu młodego króla.
Podobną troskę o dobre wzorce osobowe dla małoletniego króla wyraził Stanisław z Bochni Gąsiorek, zwany Kleryką, w wierszowanym panegiryku O powyższeniu tegoż Zygmunta Augusta Krolewicza na Krolewstwo Polskie:
„Tego jeszcze trzeba w nowym panie,
Aby było dobre wychowanie. […]
Jedno o to wszytcy Boga proście,
Aza nam syn przy ojcu doroście,
Nie może mieć ćwiczenia lepszego
Jedno biorąc przykład z ojca swego.
W ktorym najdzie nabożeństwo wielkie
Wiarę, rozum, miłosierdzie wszelkie,
stałość, miłość Pospolitej Rzeczy,
Daj to, Boże, i syn miał na pieczy.”
Utwór ten najprawdopodobniej powstał przed 20 lutym 1530 roku, Kleryka odwołuje się do szczęśliwej i jednomyślnej elekcji, natomiast nie wspomina o uroczystościach koronacyjnych.
Fragment z serialu Królowa Bona
1 view
144
31
2 months ago 00:00:16 30
🎦 1434. dzień pobytu Kici u mnie 20 lipca 2021 roku - nowa wersja 720p
3 months ago 00:00:33 1
Tego wieczora Kijowie dalej dochodzi do eksplozji, działa obrona powietrzna
4 months ago 00:04:37 16
Dorobek pokoleń Polaków jest niweczony ! OKOPZN walczy ! Wspierajcie nas i łączcie się w walce !
4 months ago 00:26:15 42
Krzysztof Tytko - Status prawny pozwu o unieważnienie fuzji Orlenu z PGNIG
7 months ago 00:06:48 1
Colostrum wspiera odporność dzieci! Posłuchaj o najnowszym badaniu.
7 months ago 02:27:37 1
Live 24/02/24 | Silne Polskie Rolnictwo
8 months ago 00:19:38 3
Skandalicznie dobry transparent
8 months ago 03:47:48 1
Польский фашизм: режим Санации
8 months ago 00:00:27 1
20 lutego 2018
8 months ago 00:58:21 4
Drugi turniej finałowy IME w żużlu na lodzie (Sanok, )
8 months ago 00:00:26 36
🎦 2388. dzień pobytu Kici u mnie 29 lutego 2024 roku
8 months ago 01:04:11 3
Pierwszy turniej finałowy IME w żużlu na lodzie (Sanok, )
8 months ago 00:03:37 43
🎦 Część pierwsza 18. dnia pobytu Kici u mnie 3 września 2017 roku - nowa wersja 16:9 HD 720p
8 months ago 00:00:00 2
Komisja Śledcza ds. afery wizowej
8 months ago 00:17:39 1
Rolnicy ZABLOKUJĄ CAŁĄ POLSKĘ - ,,Sytuacja jest poważna”
8 months ago 00:00:00 1
Bernatowicz Pyta Jackowskiego I Nie Ma Hamulców
8 months ago 00:19:52 1
Prof. Andrzej Nowak: Moje uwagi do zmian podstaw programowych do MEN
8 months ago 00:16:25 1
Rolnicy, górnicy, myśliwi, pszczelarze, transportowcy i leśnicy połączyli siły
8 months ago 00:02:48 80
Piotr Moskwa - Weteran, który 35 lat walczy z okupantem Polski ! (wideo)
8 months ago 00:00:33 1
20 lutego 2024
8 months ago 00:20:02 1
Soulstice: The First 20 Minutes (4K Gameplay)
8 months ago 00:00:26 1
🇵🇱Польша — больше не союзник Украины⁉️
Фермерское сообщество «NSZZ Ri Solidarity» объявило (https://www.
8 months ago 00:00:00 1
Komisja Śledcza ds. przeprowadzenia wyborów Prezydenta RP w formie głosowania korespondencyjnego
8 months ago 00:16:53 1
NOWA FAZA BUNTU - TOTALNY PARALIŻ UDERZY W PORTY I KOLEJ