Патшаның оралуы

Гендалф Пиппинмен бірге — Минас Тирит тұрғындарына Мордор әскерлерінің алдағы ілгерідегі шабуылы туралы ескерту үшін Гондорға аттанады. Ол Гондордың наменгері Денетордың Боромирді жоқтап жатқанда табады. Теоден Рохан әскерін Гондорға көмек көрсетуге апарады, Мерри патшаның тыйымын бұзып, әскермен жасырын аттанады. Арагорн Леголас пен Гимлимен бірге жасырын жолмен өтіп, бір кездері Арагорнның бабасы Исилдурға берген антын бұзған және содан бері дамыл таппаған адамдардың елесі — Өлілер Әскерін көмекке шақырады. Мордордан келген орктар Осгилиатты басып алып, Минас Тиритке шабуыл жасай бастады. Фарамирді өрттен алып шыққан Гендалфты Пиппин әрең ескертеді, бірақ Денетор өзін-өзі өртеп жібереді. Гендалф қаланың қорғанысын өз қолына алады; сонымен бірге Теоденнің көптен күткен Рохан қосымша күші қала қабырғаларына жақындайды. Теоденнің әскерлері көмекке келеді, патшаның өзі шайқаста қаза табады, бірақ қарапайым сарбаз кейпінде соғысқа аттанған жиені Еовин Мерримен бірге назгулдердің басшысын өлтіреді. Арагорн Өлілер Әскерінің көмегімен оңтүстік Гондордың қарақшылық қоршауын алып тастап, қарақшылардан тартып алынған кемелерге жаңа мықты қосымша күш әкеліп, орктар мен оңтүстіктердің жеңіліске ұшырауын аяқтайды. Минас Тирит аман қалады. Арагорн Еовинді, Фарамирді және көптеген қала тұрғындарын емдейді. Соғыс кеңесінде Сауронның назарын Ородруиннен аударып, Фродоға тапсырманы орындауға мүмкіндік беру үшін Мордор Қақпасына әскер жіберу туралы шешім қабылданды. Қақпа алдында Гендалф Сауронның ултиматумын қабылдамайды, Батыс әскерлері Мордордың басым күштеріне шабуыл жасайды. Осы уақытта Фродоны қолға түсірген орктар олжа үшін жанжалдасып, бір-бірін толығымен өлтіреді. Осыны пайдаланып, Сэм Фродоны босатады. Хоббиттер соңғы күштерімен Ородруин жанартауына жетеді. Шаршаған Фродо ақыры сақинаның арбауына түсіп, оны жоймайтынын, бірақ оның Әміршісі болғысы келетінін мәлімдейді. Сэм досын тоқтатуға дәрменсіз. Голлум Фродоға шабуыл жасап, саусағын тістеп алып, сақинаны иемденеді, бірақ байқаусызда жанартаудың өзегіне «сұлуымен» бірге түседі, осылайша оны ырықсыз құртады. Орктар мен Мордорды басқарған Саурон бұл жолы мәңгілік денеден айырылды, оның бекіністері жойылып, оның әскерлері қорқып қашады. Алып қырандар Фродо мен Сэмді атқылап жатқан Ородруиннің баурайынан құтқарады. Минас Тиритте Гендалфтың өзі Арагорнды Гондор патшасы етіп жариялайды, Фарамир оған билікті беріп, Еовинге үйленеді. Арагорнның өзі Елрондтың қызы Арвенді әйелі етіп алады. Төрт хоббитті батырлар ретінде құттықтайды. Үйлеріне оралған олар өз елдерін Саруман бастаған қарақшылар басып алғанын байқайды. Кейіпкерлер хоббиттердің халқын көтеріліске көтеріп, басқыншыларды қуып шығуға шақырады, Саруман қашуға тырысқанда өз қолбасы Гриманың қолынан қаза табады. Фродо бейбіт өмірге қайта оралып, Алқызыл кітапта өзінің шытырман оқиғаларын сипаттайды. Жылдар өткен сайын оны ескі жаралары мен сағыныштары оның бойын жиі иеленеді. Фродо Билбо және үш Элф сақинасының сақтаушылары — Гендалф, Елронд және Галадриелмен бірге кемемен элфтердің теңіздің арғы жағындағы еліне — Шеткі Батысқа жүзіп барады. Олармен бірге ғажайыптар мен сиқыр кетеді. Төртінші Дәуір, өлім құрығынан құтылмайтын адамдардың дәуірі басталады.